Innovatieve projecten op zoek naar structurele steun
Momenteel heerst er in Brussel grote financiële onzekerheid over vele innovatieve projecten. Anne Champagne, lid van het bestuursorgaan van GIBBIS en directrice van Cité Sérine, dat jaarlijks facultatieve subsidies ontvangt, getuigt van de impact van deze onzekerheid op het dagelijkse beheer van de instelling.
Cité Sérine is een perfect voorbeeld voor deze situatie. De instelling, opgericht in 2000 en uniek in het Belgische zorglandschap, is een structuur voor therapeutisch verblijf met een focus op innovatieve zorg. Het is een alternatief voor hospitalisatie voor patiënten van alle leeftijden die lijden aan chronische of progressieve ziekten. Deze mensen hoeven niet langer in het ziekenhuis te verblijven omdat hun toestand gestabiliseerd is, maar ze hebben wel nood aan complexe technische en/of palliatieve zorg, wat ze in Cité Sérine kunnen krijgen.
Deze opvangstructuur werd tot eind 2022 gesubsidieerd door de COCOF in het kader van het ambulante decreet. Daarna vond een bevoegdheidsoverdracht plaats: de financiering van de instelling werd overgedragen aan de GGC, zoals dat ook voor tal van andere activiteiten het geval was.
We hadden een gesprek met Anne Champagne, directrice van de instelling, die meteen duidelijk de context schetst: “Er is de algemene situatie en dan is er de specifieke situatie die zich nu voordoet aangezien we nog steeds geen Brusselse regering hebben. We leven in onzekerheid over het al dan niet krijgen van een subsidie, over het bedrag ervan en over het moment waarop we die zullen ontvangen. Bovendien wordt deze subsidie niet geïndexeerd, terwijl we natuurlijk wettelijk verplicht zijn om de salarissen van ons personeel te indexeren en we net als iedereen het hoofd moeten bieden aan de kosteninflatie”.
Dagelijks leven met voorlopige twaalfden
Door het ontbreken van de regering is de ongerustheid op het terrein momenteel extra voelbaar. Innovatieve projecten die rekenen op “facultatieve subsidies” moeten andere oplossingen vinden, omdat er geen structurele verankering met gegarandeerde financiering is. Bovendien zijn ze momenteel onderworpen aan het systeem van voorlopige twaalfden. Dit systeem stelt een regering in lopende zaken in staat bepaalde uitgaven te doen in het jaar na de verkiezingen.
“We houden onze activiteiten nauwkeurig in de gaten. Elk jaar bepaalt een besluit aan welke criteria we moeten voldoen om in aanmerking te komen voor facultatieve subsidies en in welke mate. Voor 2025 werd het besluit pas laat gepubliceerd. De eerste versie van het besluit kende slechts 6/12den toe. In augustus werd ons vervolgens meegedeeld dat er een tweede besluit zou worden gepubliceerd dat het eerste zou annuleren, waardoor er 9/12den zouden worden toegekend. Het besluit is inderdaad op 23 september gepubliceerd. Maar het blijft moeilijk om op deze manier van dag tot dag te moeten leven”, betreurt Anne Champagne.
Dit zorgt dus voor dagelijkse stress voor de directrice en haar team, die zoveel energie in dit project steken: “Om eerlijk te zijn: we leven voortdurend met een knoop in onze maag. Maar we doen onze uiterste best om dat niet te laten uitschijnen naar ons personeel. We hechten enorm veel waarde aan onze medewerkers, die zich hebben opgeleid om een specifieke expertise te ontwikkelen en die steeds zeer betrokken zijn bij het project”.
Gedwongen om andere soorten subsidies te zoeken
In deze context is het noodzakelijk om creatief te zijn en op zoek te gaan naar andere soorten subsidies. “Cité Sérine telt 25 therapeutische studio's. Sinds 2024 stellen we bijvoorbeeld vijf studio's ter beschikking in het kader van een overeenkomst met het CIRE voor de opvang van asielzoekers in een kwetsbare medische context die niet in de communautaire asielcentra van FEDASIL kunnen verblijven. De begeleiding die Cité Sérine biedt, is van sociale en administratieve aard. Zo kunnen we extra inkomsten genereren om het tekort aan subsidies aan te vullen, zonder dat dit ten koste gaat van het zorgpersoneel, waar nu al een tekort aan is”, besluit Anne Champagne.
GIBBIS vindt dat innovatieve projecten veel meer steun verdienen
Momenteel krijgen innovatieve projecten onvoldoende steun, zelfs als het gaat om echte maatschappelijke projecten die hun toegevoegde waarde reeds hebben bewezen. GIBBIS vindt dat deze innovatieve projecten essentieel zijn en veel meer steun verdienen.
Zolang het beleid inzake innovatieve projecten niet fundamenteel verandert, blijft de huidige onzekerheid rond deze projecten een grote belemmering voor de verbetering van de kwaliteit en de efficiëntie.
Voor GIBBIS moeten innovatieve projecten op drie manieren worden versterkt:
1. Elk project dat zijn toegevoegde waarde heeft bewezen, moet structureel worden verankerd in plaats van jaarlijks of tweejaarlijks te worden herzien: het is absoluut essentieel om het risico op blinde bezuinigingen te verminderen. Dit is een essentiële voorwaarde voor investeringen op lange termijn in aangepaste infrastructuur en voor de continuïteit van projecten, zowel wat het personeel betreft als de expertise die het in deze projecten ontwikkelt.
2. Elk innovatief project moet beschikken over geïndexeerde budgetten, zodat het bestand is tegen stijgende kosten (lonen, energie, enz.) en niet steeds meer verlieslatend wordt.
3. Innovaties moeten worden uitgebreid om te voldoen aan de groeiende behoeften, zowel wat betreft capaciteit als diversiteit van het aanbod – uiteraard met evaluaties en aanpassingen indien nodig.
Een dergelijke versterking is op federaal niveau al in gang gezet. Het is hoog tijd dat de Brusselse overheden dit voorbeeld volgen.